Diabetes is een erg complexe ziekte die verschillende vormen aanneemt. Ze kan gevolgen hebben voor verschillende organen, zoals de ogen en nieren, maar meer in het algemeen ook voor de bloedsomloop en zenuwen. Daarnaast verstoort ze soms het hart- en vaatstelsel en de werking van de hersenen en kan ze de uiteinden van de ledematen aantasten. De term 'diabetische voet' verwijst naar alle aandoeningen aan de voet die rechtstreeks verband houden met de gevolgen van diabetes. Er zijn drie soorten: neurologisch (zenuwbeschadiging), arterieel (slechte bloedcirculatie) en infectieus. Deze aandoeningen maken de voet kwetsbaarder. Zo kunnen wonden die in veel gevallen ontstaan zijn door een onschuldig letsel verergeren, slecht genezen en geïnfecteerd raken als ze niet snel worden behandeld. Deze voetproblemen kunnen leiden tot een ziekenhuisopname of behandeling op een speciale afdeling, en in sommige gevallen zelfs tot gangreen, waardoor een amputatie (van een of meer tenen, of zelfs de hele voet) nodig is. Diabetische voeten komen voor in het geval van diabetes type 1 bij patiënten die ouder zijn dan 30 en bij mensen die al meer dan 15 jaar diabetes hebben, alsook in het geval van diabetes type 2, omdat deze mensen vaak al wat ouder zijn en andere ziekten hebben die het ontstaan ervan in de hand werken.^1,2

Wat is er precies aan de hand? Een chronisch teveel aan suiker in het bloed kan leiden tot problemen met de zenuwen (neuropathie) en slagaders (arteriopathie) en kan het afweersysteem, het genezingsvermogen en de vorm van de voet aantasten. Bij perifere neuropathie voel je minder pijn: je merkt niet dat je gewond bent, waardoor het risico op en de frequentie van wonden toeneemt. Motorische neuropathie leidt tot misvormingen van de voet, en bij autonome neuropathie wordt de huid vaak droog en dik. Als de wonden onbehandeld blijven, ontwikkelen ze zich tot zweren die, in het geval van arteriopathie, aangetast kunnen worden door gangreen, zodat een amputatie nodig is.³ Er worden vier graden onderscheiden bij een diabetische voet. Ze komen overeen met de verschillende behandelingsmaatregelen die genomen moeten worden.²

Voorkomen is dus duidelijk beter dan genezen in het geval van diabetische voeten! Daarvoor moet je een paar gewoontes aannemen in je dagelijkse leven.

Goede gewoontes:^4,5,6

• Vermijd blootsvoets lopen, vooral als de ondergrond glad, scherp enz. is.
• Was je voeten dagelijks met lauw water en neutrale zeep. Douchen is beter dan een bad nemen.
• Droog de huid tussen je tenen grondig.
• Breng 's avonds een vochtinbrengende crème aan, niet tussen je tenen.
• Gebruik een schaar met ronde punten om je nagels te knippen, rond de hoeken af met een vijl. Als je slecht ziet of moeite hebt om aan je voeten te kunnen, vraag dan om hulp.
• Wissel elke dag van sokken. Kies modellen van natuurlijke stoffen (wol, katoen enz.) die voldoende elastisch zijn en niet strak rond je enkels zitten.
• Controleer elke keer dat je je schoenen aandoet of er niets in zit.
• Controleer je voeten op heel regelmatige basis:
  • Voel met je hand of je last hebt van onvolkomenheden (likdoorns, blaren, kloven enz.).
  • Gebruik een spiegel om je voetzolen te controleren en meld roodheid, bloeduitstortingen en verwondingen aan je arts of zorgverlener.
  • Heb je je bezeerd? Douche/spoel de wond grondig af, desinfecteer ze en breng een verband aan. Controleer of je gevaccineerd bent tegen tetanus en raadpleeg onmiddellijk je arts of de contactpersoon van je zorgtraject of overeenkomst. Als de wond ettert, de huid eromheen rood is of je koorts hebt en er niet snel een arts beschikbaar is, ga dan onmiddellijk naar de spoeddienst van het ziekenhuis.

Nieuwe schoenen kopen – wanneer en hoe:^4,6

• Bij voorkeur aan het einde van de dag (omdat je voeten doorgaans zwellen wanneer je rondgestapt hebt) en in een staande positie (om ze gemakkelijker aan te passen aan je voet).
• Kies schoenen die niet te strak of te los zitten, met genoeg ruimte voor alle tenen en een kleine hak (1 tot 2 cm).
• Als je last hebt van misvormingen aan je voeten, vraag dan advies aan je arts of podoloog. Die zal geschikt schoeisel voorschrijven.

Tekenen dat er iets mis is:^5,2

• Verlies van gevoel in je voet: je voelt warmte of koude, het reliëf van de grond, druk op je voet enz. niet meer;
• Ongewone pijn die herhaaldelijk optreedt, verdoofd gevoel of tintelingen;
• Misvormingen van je voet: eeltknobbels op je voet, klauwtenen, een snelle en massale verhoorning van je voet en moeite om je voeten in je schoenen te krijgen;
• Huid van je voeten: abnormaal droog, met kloven, die geleidelijk dikker wordt en/of van kleur verandert.

Laat bij de minste twijfel altijd je voeten aan een zorgverlener zien en praat er zeker over tijdens je doktersafspraak.

Referencies en disclaimers

Gegevens en afbeeldingen zijn enkel ter illustratie. Geen echte gegevens, patiënt of professionele zorgverlener.

1. Santé, I. (n.d.). Pied diabétique · Info santé. infosante.be. https://www.infosante.be/guides/traitement-du-pied-diabtique . Geraadpleegd in augustus 2023.

2. Convention pied diabétique  | Hôpital Erasme. (n.d.). https://www.erasme.ulb.ac.be/fr/services-de-soins/services-medicaux/endocrinologie/convention-pied-diabetique . Geraadpleegd in augustus 2023.

3. Sultan A. Prévention des plaies du pied chez les personnes vivant avec un diabète. (2022, November 2). Diabétologie Pratique. https://www.diabetologie-pratique.com/journal/article/0041186-prevention-plaies-pied-chez-personnes-vivant-diabete . Geraadpleegd in augustus 2023.

4. Pied Diabétique | Diabète & ; Pieds | Conséquences du Diabète sur les Pieds. (s. d.). Fédération Française des Diabétiques. https://www.federationdesdiabetiques.org/information/complications-diabete/pieds . Geraadpleegd in augustus 2023.

5. Diabète et soins des pieds - Diabète LAB. (s. d.). Diabète LAB. https://diabetelab.federationdesdiabetiques.org/soins-pieds-diabete/ . Geraadpleegd in augustus 2023.

6. Chaussage -  (s. d.). Association du diabète https://www.diabete.be/source/Chaussage.pdf . Geraadpleegd in augustus 2023.

Sources:

• Diabète : quand le pied « parle ». . .. (2020, March 13). Diabétologie Pratique. https://www.diabetologie-pratique.com/journal/article/0037091-diabete-quand-pied-parle . Geraadpleegd in augustus 2023.
  
• https://www.diabete.be/source/Chaussage.pdf Geraadpleegd in augustus 2023.