Halk arasında şeker hastalığı olarak bilinen diyabet, tüm dünyada milyonlarca insanı etkileyen ve yaşam kalitesini önemli ölçüde değiştiren kronik bir rahatsızlıktır. Şeker seviyesinin sürekli olarak yüksek ya da düşük seyretmesiyle karakterize edilen diyabet, yalnızca enerji metabolizmasını değil aynı zamanda vücut ağırlığını da etkileyebilir. Diyabetin en dikkat çekici semptomlarından biri de kontrolsüz kilo kaybıdır. Bu durum, özellikle yeni teşhis alan bireylerde yaygındır ve genellikle ‘Şeker hastaları neden zayıflar?’ sorusunu gündeme getirir.
Şeker Hastalığı Zayıflamaya Nasıl Yol Açar?
Şeker hastalığı, vücudun yeterince insülin üretememesi veya insülini etkili bir şekilde kullanamaması durumunda ortaya çıkar. İnsülin, hücrelerde glukozun enerji olarak kullanılmasını sağlar. Ancak diyabet hastalarında bu mekanizma düzgün çalışmaz. Hücreler enerjiye ulaşamayınca, vücut enerji ihtiyacını karşılamak için yağ ve kas dokularını yakar. Bu süreç, ‘Şeker hastaları neden zayıflar?’ sorusunun temel yanıtıdır. Özellikle Tip 1 diyabette, insülin eksikliği daha belirgindir ve hızlı zayıflamaya yol açabilir. Ancak Tip 2 diyabet hastalarında da kontrolsüz şeker seviyeleri kilo kaybına neden olabilir. Özellikle iyi kontrol edilmeyen diyabette, hücreler enerji ihtiyacını karşılamak için yağ ve kas dokusu kullanmaya başlar ve böylece açıklanamayan kilo kayıpları yaşanabilir. Diyabetin bu etkisi, insülin eksikliği ya da insüline karşı direncin neden olduğu glukoz kullanım bozukluğuyla ilişkilidir. Vücut, enerji açığını kapatmak için yağ depolarını ve kas proteinlerini hızla tüketir ve bu süreç kilo kaybıyla sonuçlanır. (1)
Tip 2 Diyabet ve Zayıflama
Tip 2 diyabet, genellikle obezite ile ilişkilendirilse de bazı durumlarda bu hastalığa sahip bireyler zayıflayabilir. Tip 2 diyabette, kilo kaybı genellikle insülin direncine bağlı olarak ortaya çıkar. İştah normal ya da artmış olsa bile vücut glukozu hücrelere taşıyamaz, enerji eksikliğini yağ ve kas dokularından karşılar. Bu süreç, ciddi kilo kaybına yol açabilir. Ayrıca, kontrolsüz şeker yüksekliği de böbreklerin aşırı çalışmasına, sık idrara çıkmaya ve dolaylı olarak sıvı kaybıyla kilo düşüşüne neden olabilir. Tip 2 diyabetli bireylerde bu semptomların düzenlenmesi beslenme ve tedavi yöntemleriyle mümkün olabiliyor. (2,3)
Şeker hastalarında uygun tedavi yöntemlerinin belirlenmesinde ise düzenli glukoz takibinin büyük bir etkisi bulunuyor. Bu noktada diyabet hastalarının parmak delmeden sürekli glukoz takibi yapabilmesi için tasarlanan FreeStyle Libre 2 sensör sistemi ile şeker seviyelerini kontrol altında tutmak mümkün olabiliyor. Üst kolun arka bölgesinde dikkat çekmeyen bir noktaya uygulanan ve glukoz ölçümünü interstisyel sıvıdan gerçekleştiren FreeStyle Libre 2 sistemi, kullanıcının tükettiği karbonhidrat bilgisini not alma imkânı sunarak gerekli olan insülin dozunun hesaplanmasında da destekleyici rol oynuyor.
Tip 1 Diyabet ve Kilo Kaybı
Tip 1 diyabet, insülin üretiminin durması nedeniyle glukozun enerji için kullanılamamasıyla kilo kaybına yol açabilir. Vücut, enerji ihtiyacını yağ ve kas dokularını yakarak karşılar. Ayrıca, yüksek şeker sık idrara çıkma ve sıvı kaybıyla kilo düşüşünü artırabilir. Doğru insülin tedavisi ve dengeli beslenme ile kilo kaybı kontrol altına alınabilir. Tip 1 diyabetin yönetimi, bireye özel tedavi planlarıyla mümkün olur ve yaşam kalitesini artırabilir. (4)
Şeker İlaçları Zayıflatır Mı?
Diyabet tedavisinde kullanılan bazı ilaçlar kilo kaybını tetikleyebiliyor. Bu ilaçlar şekeri düzenleyerek insülin direncini azaltır ve iştahı kontrol altına alabilir. Ancak, bu ilaçlar zayıflama amacıyla sağlıklı bireyler tarafından kullanılmamalı. Çünkü yanlış kullanım ciddi yan etkilere yol açabilir. Bu ilaçlar yalnızca doktor kontrolünde ve Tip 2 diyabet gibi durumların tedavisi için reçete edilir. Diyabetik olmayan bireylerin bu ilaçları kullanarak zayıflama beklentisi genellikle karşılanmaz ve sağlık açısından risklidir. (5)
Diyabette Kilo Kaybı Nasıl Önlenir?
Diyabet hastaları için istenmeyen kilo kaybını önlemek hem sağlık hem de yaşam kalitesi açısından büyük önem taşıyor. Şeker hastaları kilo kontrolünü sağlamak için şu adımları izlemeli:
- Dengeli beslenme
- Şeker kontrolü
- Kas kütlesini koruma
- Profesyonel destek
Diyabet kaynaklı kilo kaybını önlemek için dengeli bir beslenme planı oluşturmak ve şekeri düzenli takip etmek kritik öneme sahip. Bu noktada, özellikle lif açısından zengin besinler, tam tahıllar, sebzeler ve sağlıklı yağlar tercih edilmeli. Fiziksel aktivite düzeyi, enerji dengesini sağlamak için uygun bir seviyede tutulmalı. Ayrıca, ilaç tedavisi sırasında doktor kontrolünde şeker ve kilo yönetimi yapılmalı. Diyetisyen desteği ile kişiye özel bir beslenme planı oluşturulması da kilo kaybının önlenmesine yardımcı olabilir. (6)
Bu içerikler de ilginizi çekebilir:
BİZİ TAKİP EDİN