Jakie pieczywo wybrać przy cukrzycy ciążowej?

Zasady komponowania całodziennego jadłospisu dla kobiet z cukrzycą ciążową.

Zapotrzebowanie na energię, białko, węglowodany oraz tłuszcze (tabela 1) a także witaminy i składniki mineralne zwiększa się w czasie ciąży. Dieta, która jest prawidłowo zbilansowana warunkuje zdrowie mamy, prawidłowy przebieg ciąży i rozwój płodu.

Tabela 1

* dla masy ciała 45-80 kg

Źródło: Opracowanie własne na podstawie Praktyczny Podręcznik Dietetyki

Zgodnie z zasadami prawidłowego żywienia produkty zbożowe powinny być głównym źródłem energii dla kobiety w ciąży. Zalecane są głównie produkty z pełnego przemiału, w których zawartość witamin, składników mineralnych i błonnika może być nawet 2-3 krotnie wyższa niż w tych wytworzonych z białej, oczyszczonej mąki. W ciągu dnia kobieta w ciąży powinna spożyć około 8 porcji produktów zbożowych.

chleb żytni wysokobłonnikowy z otrębami

Węglowodany 35,9 g

– w tym cukry 4,6 g

Węglowodany 19 g

– w tym cukry 2,4 g

chleb orkiszowy

Węglowodany 36 g

– w tym cukry 1,6 g

Węglowodany 10 g

– w tym cukry 0,4 g

chleb Graham pełnoziarnisty

Węglowodany 41 g

– w tym cukry 0,5 g

Węglowodany 13

– w tym cukry 0,2 g

bułka grahamka

Węglowodany 45 g

– w tym cukry 3,8 g

Węglowodany 31,5 g

– w tym cukry 2,6 g

Chleb pszenno-żytni

Węglowodany 55,7g

– w tym cukry 0,7g

Węglowodany 16,7 g

– w tym cukry 0,2 g

Pieczywo chrupkie 7 ziaren

Węglowodany 76,8 g

– w tym cukry 3,5 g

Węglowodany 15,36

– w tym cukry 0,7 g

* Informację o ilości węglowodanów w 100 g produktu można znaleźć na etykiecie pieczywa lub poprosić o podanie składu chleba sprzedawcę w przypadku produktu bez opakowania jednostkowego.

By wybrać odpowiedni chleb, kobieta z cukrzycą ciążową, powinna sprawdzić jego skład. Cenną wskazówką może być kierowanie się ilością składników – im mniej tym lepiej, ponieważ istnieje mniejsza szansa wystąpienia „polepszaczy” czy wzmacniaczy smaku. UNIKAJ pieczywa zawierającego miód, słód jęczmienny, karmel. Wybieraj pieczywo dojrzewające na naturlanym zakwasie.

– mąki dobrej jakości (pełnoziarnistej, z pełnego przemiału),

– wody,

– zakwasu,

– soli.

Korzystną rolę w utrzymywaniu dobrej glikemii kobiety z cukrzycą ciążową pełnią dodatki do pieczywa np. ziarna, nasiona, orzechy oraz otręby, które stanowią dodatkową porcję błonnika i spowalniają wchłanianie węglowodanów. Jeżeli źle tolerujesz pieczywo razowe (zgaga, wzdęcia), z pełnego przemiału, możesz również wybrać chleb graham lub chleb pszenno-żytni. Jak widać w powyższej tabeli ilość węglowodanów przyswajalnych jest zbliżona, zawsze jednak trzeba pamiętać w cukrzycy ciążowej o dodatku warzyw i odpowiedniej wielkości porcji.

Kobieta z cukrzycą ciążową przy wyborze odpowiedniego produktu spożywczego może kierować się wielkością indeksu glikemicznego (IG), który opisuje tempo wzrostu poziomu glukozy we krwi po spożyciu określonego produktu zawierającego 50 g węglowodanów przyswajalnych w porównaniu do tempa wzrostu poziomu glukozy w surowicy po spożyciu takiej samej ilości glukozy.

Pieczywo z pełnego przemiału, z mąki żytniej, razowej, graham, owsianej mieście się z zakresie produktów o średnim indeksie glikemicznym – IG 55-69.

Indeks glikemiczny dotyczy jednak tylko pojedynczych produktów. Żeby ocenić wpływ całego posiłku na poziom glukozy kobiety z cukrzycą ciążową, wprowadzono pojęcie ładunku glikemicznego (ŁG). Jest to wartość liczbowa, uwzględniająca zarówno jakość, jak i ilość węglowodanów w produkcie. Im większy jest ŁG posiłku, tym większego wzrostu stężenia glukozy we krwi można się spodziewać po jego spożyciu.

Dieta kobiety z cukrzycą ciążową powinna być urozmaicona, a posiłek powinien składać się zarówno z węglowodanów, jak również białka, tłuszczy i dodatku warzyw.

Im więcej błonnika zawiera produkt, tym jego ładunek glikemiczny jest mniejszy, czyli tempo wchłaniania węglowodanów wolniejsze.

Dla kobiety z cukrzycą ciążową ważne jest, aby pamiętać, że:

1. Istotne jest JAKĄ ILOŚĆ CHLEBA spożyje – cała bułka albo duży kawałek razowca może za bardzo podnieść poziom glukozy.
2. Dodatki do pieczywa mają znaczenie – jeżeli będzie to tłusta ryba, to glikemia może być wyższa nawet po 3 godzinach. Tłuszcz początkowo spowalnia wchłanianie glukozy z posiłku, ale potem powoduje jej nagły wzrost.
3. Świeży chleb zawsze bardziej podniesie poziom glukozy. Skrobia zawarta w mące ma budowę krystaliczną (nie trawioną przez człowieka). Podczas pieczenia chleba skrobia „rozplata się” i możemy ją strawić. W czerstwym chlebie skrobia znowu zaczyna się skręcać i przyjmuje postać trudniej strawną, więc poziom glukozy będzie wzrastał wolniej.
4. Wraz z przebiegiem ciąży wielkość porcji pieczywa może wymagać zmniejszenia. Jeżeli godzinę od rozpoczęcia posiłku  jest wyższy niż 140 mg/dl, to trzeba zmniejszyć ilość chleba, można też podzielić posiłek na dwie części i drugą część zjeść np. po godzinie.
5. Jedzenie warzyw przynajmniej do głównych posiłków jest istotne, ponieważbłonnik w nich zawarty spowolni opróżnianie żołądka i zmniejszy ilość węglowodanów wchłanianych w jelicie cienkim.

Oceniając kasze oraz ryż bierzemy pod uwagę nie tylko ilość węglowodanów w 100 g, ale również ilość błonnika. Informacja „w tym cukry” mówi nam o zawartości cukrów prostych, do których należą: glukoza, fruktoza oraz galaktoza. W tej tabeli najwyższą zawartość węglowodanów prostych ma kasza bulgur. Warto zwrócić uwagę, że ryż parboiled ma prawie dwukrotnie wyższą zawartość błonnika niż ryż biały, podobnie jak ryż brązowy, będzie to zatem zdrowszy wybór dla kobiety w ciąży.

Bibliografia:

1. Atkinson FS, Foster-Powell K, Brand-Miller JC. International Tables of Glycemic Index and Glycemic Load Values: 2008. Diab Care 2008; 31(12).
2. Żywienie człowieka. Podstawy nauki o żywieniu, red. Gawęcki J.:Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2012.
3. Staroszczyk H., Sacharydy – występowanie i znaczenie, [w:] Z.E. Sikorski, H. Staroszczyk (red.), Chemia Żywności tom 1, Wyd. WNT, Warszawa 2013.
4. Kompendium wiedzy o żywności żywieniu i zdrowiu, red. Mossor-Pietraszewska T., Gawęcki J., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Redakcja: Agencja Musqo

ADC-29678 v3.0