Wypełnij krótki Formularz pomocy technicznej. Skontaktujemy się. Aby sprawdzić czy Twój telefon jest kompatybilny zobacz LISTĘ KOMPATYBILNYCH URZĄDZEŃ.
Upewnij się, że używasz najnowszej wersji aplikacji FreeStyle LibreLink – 2.12. Jest to kluczowe, aby móc korzystać ze wszystkich możliwości aplikacji. Dowiedz się więcej w Zaktualizuj swoją aplikację FreeStyle LibreLink.
Dostawa oczekiwana w 2-3 dni robocze
Bezpieczne płatności
Koszyk jest pusty
Chcesz kupować nasze produkty?
Zapoznaj się z naszym czujnikiem FreeStyle Libre 2 lub pakietem startowym i dodaj go do koszyka.
Hiperglikemia, czyli znaczące podwyższone stężenie cukru we krwi, jest stanem, który może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia diabetyka. Aby skutecznie zapobiegać temu zaburzeniu metabolicznemu, trzeba zrozumieć jego przyczyny, nauczyć się rozpoznawać objawy i stosować odpowiednią kontrolę glikemii oraz leczenie. W niniejszym artykule przyglądamy się bliżej, czym dokładnie jest hiperglikemia, co ją powoduje i, jakie kroki należy podjąć, aby utrzymać poziom cukru we krwi na właściwym poziomie.
Spis treści:
Hiperglikemia to stan, w którym poziom cukru we krwi przekracza przyjęte normy: czyli 200 mg/dl i powyżej w przypadku glikemii przygodnej (oznaczonej o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatnio spożytego posiłku) oraz 126 mg/dl w przypadku glikemii na czczo. Dotyczy przede wszystkim osób chorych na cukrzycę typu 1 lub 2 oraz osób ze stanem przedcukrzycowym. U chorych na cukrzycę może występować hiperglikemia poranna (na czczo) lub hiperglikemia poposiłkowa. Ta pierwsza spowodowana jest zwykle przyjęciem zbyt małej dawki insuliny długodziałającej lub nieodpowiednią porą jej podania. Jej przyczyną może być też tzw. efekt brzasku związany z porannym wydzielaniem hormonów antagonistycznych do insuliny. Za hiperglikemię poranną może również odpowiadać zjawisko Somogyi, czyli tzw. przecukrzenie z odbicia – konsekwencja hipoglikemii występującej podczas snu. Hiperglikemia po posiłku to z kolei efekt przyjęcia zbyt małej dawki insuliny lub spożycia zbyt dużej ilości węglowodanów. Mówimy o niej, jeśli 2 godziny po posiłku we krwi utrzymuje się zbyt wysoki poziom cukru [3].
Do charakterystycznych objawów hiperglikemii należą:
nadmierne oddawanie moczu (wielomocz);
wzmożone pragnienie;
uczucie suchości w jamie ustnej;
osłabienie i wzmożona senność;
objawy odwodnienia (wysuszenie śluzówek, utrata elastyczności skóry).
Długo utrzymująca się hiperglikemia powodować może:
utratę masy ciała niewytłumaczoną celowym odchudzaniem;
zmiany ropne na skórze;
stan zapalny narządów moczowo-płciowych.
W przypadku występowania u chorego objawów hiperglikemii i podejrzenia cukrzycy lekarz zleca oznaczenie tzw. glikemii przygodnej – jest to badanie poziomu glukozy we krwi o dowolnej porze dnia niezależnie od tego, jaki czas upłynął od ostatniego posiłku. Wynik równy lub wyższy od 200 mg/dl jest podstawą do rozpoznania cukrzycy. Przy braku występowania objawów lub gdy wartość glikemii przygodnej jest niższa niż 200 mg/dl, lekarz może zlecić dokładniejszą diagnostykę: dwukrotne oznaczenie glikemii na czczo, jednorazowe oznaczenie hemoglobiny glikowanej czy test tolerancji glukozy [1].
U osób chorych na cukrzycę utrzymuje się przewlekła hiperglikemia, która powinna ustąpić po zastosowaniu leczenia. Zwykle jednak, nawet osoby przyjmujące insulinę lub leki przeciwcukrzycowe miewają epizody hiperglikemii. Czynniki, które temu sprzyjają, to m.in.:
źle kontrolowana cukrzyca;
źle zbilansowana dieta;
pominięcie dawki leku, zastosowanie zbyt małej dawki lub przyjęcie leku o nieodpowiedniej porze;
błędy w insulinoterapii, np. przyjęcie zbyt małej dawki lub pominięcie dawki;
niski poziom aktywności fizycznej;
stany zapalne w organizmie, np. infekcja:
stres, brak snu.
Zjawiskiem charakterystycznym głównie dla osób chorych na cukrzycę typu 1 jest wspomniany wcześniej efekt brzasku, czyli hiperglikemia, która występuje w godzinach porannych przed zjedzeniem jakiegokolwiek posiłku. Główną przyczyną porannej hiperglikemii jest fizjologiczny wyrzut hormonów antagonistycznych dla insuliny (hormonu wzrostu, glukagonu, adrenaliny, kortyzolu), który występuje w godzinach 3-8 rano. Efekt brzasku może pojawić się u diabetyków ze źle kontrolowaną cukrzycą. Najczęstszą przyczyną jest nieprawidłowa dawka insuliny lub błędy dietetyczne.
Przejściowy wzrost poziomu cukru we krwi może pojawić się także u osób niechorujących na cukrzycę, np. pod wpływem stresu lub przyjmowanych leków – jest to tzw. przejściowa hiperglikemia. W rzadkich przypadkach hiperglikemia może się rozwinąć na skutek niektórych chorób, np. zespołu Cushinga, chorób trzustki czy mukowiscydozy (tzw. cukrzyca wtórna) [2].
Zgodnie z obecnymi standardami każda ciężarna badana jest w kierunku zaburzeń metabolizmu węglowodanów. Podstawowym badaniem wykonywanym podczas rutynowych badań jest oznaczenie glikemii na czczo. Standardowo test obciążenia glukozą wykonuje się między 24. a 28. tygodniem ciąży lub wcześniej, jeśli u pacjentki występują objawy cukrzycy [1]. Hiperglikemia po raz pierwszy rozpoznana w trakcie ciąży może oznaczać cukrzycę ciążową. W czasie ciąży organizm kobiety produkuje więcej hormonów o przeciwstawnym działaniu do insuliny, czego konsekwencją jest: insulinooporność, wzrost zapotrzebowania na insulinę oraz zwiększenie dostępności glukozy dla płodu. Zmiany te sprawiają, że dotychczas zdrowa kobieta ciężarna staje się podatna na wystąpienie zaburzeń gospodarki węglowodanowej i może rozwinąć się u niej cukrzyca.
Podwyższony poziom cukru we krwi w czasie ciąży zwiększa ryzyko powikłań u przyszłej mamy i płodu oraz może mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka po urodzeniu. Dlatego po rozpoznaniu hiperglikemii ważne jest jak najszybsze wdrożenie odpowiedniego leczenia [1].
Wysoki poziom cukru we krwi w długiej perspektywie prowadzi do rozwoju tzw. przewlekłych powikłań cukrzycy. Przewlekła hiperglikemia ma przede wszystkim destrukcyjny wpływ na małe i duże naczynia krwionośne, co uruchamia kaskadę niekorzystnych zmian w organizmie diabetyka. Okazuje się, że organizm niejako „pamięta” o procesach patologicznych, które miały miejsce w okresie przecukrzenia i kontynuuje je także wtedy, gdy poziom glukozy we krwi jest prawidłowy – zjawisko to nazywane jest pamięcią metaboliczną. W związku z tym każde czasowe zaniedbanie samokontroli może mieć daleko idące następstwa.
Często powtarzające się zbyt wysokie stężenie glukozy we krwi może pozostawić ślady w komórkach układu naczyniowego i narządach, jeszcze zanim zostanie zdiagnozowana cukrzyca. To tłumaczy, dlaczego do rozwoju powikłań dochodzi nawet u osób z dobrą kontrolą metaboliczną [4]. Rozwiązaniem jest intensywne leczenie cukrzycy od momentu jej zdiagnozowania. Dotyczy to zwłaszcza cukrzycy typu 2, która w pierwszym etapie jest często niedostatecznie kontrolowana.
Podstawą leczenia hiperglikemii jest farmakoterapia w połączeniu ze zdrowym stylem życia i regularną samokontrolą. Diabetyk powinien zadbać o aktywność fizyczną oraz właściwą dietę. W utrzymywaniu prawidłowego stężenia glukozy w surowicy krwi pomagają tzw. indeks glikemiczny produktów (IG) oraz Wymienniki Węglowodanowe, którymi warto się posługiwać, komponując codzienne posiłki. Należy pamiętać o częstej samokontroli glikemii oraz regularnych wizytach u diabetologa. Lekarz dobiera odpowiednie dawki leków i w razie potrzeby modyfikuje je tak, aby zmniejszyć częstość występowania hiperglikemii u pacjenta.
Nieleczona hiperglikemia prowadzi do szeregu ostrych i przewlekłych powikłań. Niebezpieczne zdarzenia będące konsekwencją gwałtownego wzrostu poziomu cukru we krwi to m.in. kwasica ketonowa i śpiączka cukrzycowa. Częste epizody hiperglikemii powtarzające się w ciągu życia diabetyka prowadzą do uszkodzenia małych i dużych naczyń krwionośnych, czego konsekwencją mogą być takie schorzenia jak: retinopatia, neuropatia, nefropatia, stopa cukrzycowa, zawał serca czy udar mózgu.
Gdy u chorego występuje za wysoki poziom glukozy we krwi, w pierwszej kolejności należy zwiększyć dawkę insuliny. Może tego dokonać sam chory, jeśli jest przytomny, lub odpowiednio przeszkolona osoba, np. członek rodziny lub ratownik medyczny. Jeśli po interwencji u diabetyka nadal utrzymuje się wysoki cukier, a objawy nie ustępują, konieczna może okazać się hospitalizacja.
Hiperglikemia u osób z cukrzycą to stan, którego nie można bagatelizować i o każdym takim incydencie należy poinformować swojego lekarza. Często powtarzające się przecukrzenia są niebezpieczne i zwiększają ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy, dlatego ważne jest, aby zrozumieć mechanizm ich powstawania i skutecznie im przeciwdziałać poprzez modyfikację leczenia i stylu życia. Istotna jest również regularna samokontrola, którą ułatwiają urządzenia do ciągłego monitorowania glikemii. Dzięki temu diabetyk może szybko zareagować w przypadku zarejestrowania przez sensor nagłego wzrostu glikemii.
Bibliografia:
Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2023 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. https://ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2023
Jacek Sieradzki, Ewa Płaczkiewicz-Jankowska (2023). Cukrzyca. Medycyna Praktyczna dla lekarzy: https://www.mp.pl/interna/chapter/B16.II.13.1. [dostęp: 02.04. 2024]
Sieradzki J. (2007). Patofizjologiczne i kliniczne znaczenie glikemii poposiłkowej. Diabetologia Praktyczna, 8(6), s. 214. https://ruj.uj.edu.pl/xmlui/bitstream/handle/item/245146/sieradzki_patofizjologiczne_i_kliniczne_znaczenie_glikemii_poposilkowej_2007.pdf?sequence=1&isAllowed=y
Otto-Buczkowska E. (2014). „Pamięć metaboliczna” – znaczenie w cukrzycy. Forum Medycyny Rodzinnej, vol. 8, no. 2, s. 53. https://journals.viamedica.pl/forum_medycyny_rodzinnej/article/download/38526/27002
Redakcja: Agencja Musqo
ADC-107963 v1.0
Dzięki temu nie przegapisz nowych artykułów i zdrowych przepisów
Za chwilę zostaniesz przekierowany na stronę, która może nie należeć do firmy Abbott.
Ta strona przeznaczona wyłącznie dla mieszkańców Polski. Jeśli jesteś rezydentem innego kraju, skontaktuj się z lokalnym oddziałem firmy Abbott.
.svg){kind=logo}
Śledź Nas