Oznaki cukrzycy u mężczyzn – symptomy, które nie powinny być ignorowane

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna, której głównym objawem jest hiperglikemia – zbyt wysoki poziom glukozy we krwi. Czynniki ryzyka cukrzycy – w zależności od typu choroby – obejmują otyłość, brak aktywności fizycznej, nieprawidłową dietę, a także predyspozycje genetyczne. Przewlekła hiperglikemia może doprowadzić do poważnych powikłań, takich jak uszkodzenie nerwów, zaburzenia czynności nerek czy choroby sercowo-naczyniowe. Cukrzyca u mężczyzn jest również częstą przyczyną zaburzeń czynności seksualnych. Dzięki wczesnemu rozpoznaniu i wdrożeniu leczenia cukrzycy można zapobiec przykrym konsekwencjom tej choroby, w tym problemom z płodnością. Dowiedz się więcej o oznakach cukrzycy u mężczyzn.

Spis treści:

1. Cukrzyca typu 1 a cukrzyca typu 2 u mężczyzn - kilka słów wstępu
2. Przyczyny cukrzycy u mężczyzn
3. Pierwsze oznaki cukrzycy u mężczyzn – jakie są objawy wysokiego poziomu glukozy?
4. Możliwe powikłania cukrzycy u mężczyzn
5. Zaburzenia erekcji u mężczyzn chorych na cukrzycę
6. Hiperglikemia a męska płodność
7. Diagnostyka cukrzycy u mężczyzn
8. Oznaki cukrzycy u mężczyzn – podsumowanie

Cukrzyca to choroba metaboliczna, której głównym objawem jest występowanie podwyższonego stężenia glukozy we krwi. Wyróżnia się dwa podstawowe typy tej choroby. Cukrzyca typu 1 diagnozowana jest najczęściej w wieku dziecięcym, dlatego nazywana bywa również cukrzycą młodzieńczą. Z kolei u dorosłych mężczyzn dużo częściej rozpoznaje się cukrzycę typu 2. Oba rodzaje cukrzycy dają podobne objawy, jednak różnią się mechanizmami powstawania.

Cukrzyca typu 1 jest skutkiem niedoboru insuliny spowodowanego uszkodzeniem komórek beta trzustki. Dzieje się tak w wyniku procesu autoimmunologicznego, czyli agresji układu odpornościowego wobec własnych komórek. W przypadku cukrzycy typu 2 do rozwoju choroby dochodzi najczęściej na skutek nieprawidłowego stylu życia. Bardzo często towarzyszy jej otyłość.

Cukrzyca typu 2 jest chorobą uwarunkowaną genetycznie i środowiskowo [3]. Czynniki zwiększające ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2 u mężczyzn to przede wszystkim:

• akumulacja trzewnej tkanki tłuszczowej,
• nadwaga i otyłość,
• niska aktywność fizyczna,
• nadciśnienie tętnicze,
• zmiany hormonalne,
• wiek.

Wraz z wiekiem mężczyźni są coraz bardziej narażeni na rozwój cukrzycy [3]. Za jeden z czynników predysponujących uznaje się spadek stężenia męskich hormonów płciowych. Obniżone stężenie testosteronu może przyczyniać się do dysfunkcji mitochondriów, a w konsekwencji – do pogorszenia wrażliwości na insulinę [3].

Pierwsze objawy cukrzycy typu 2 u mężczyzn często są mało charakterystyczne, przez co mogą zostać przeoczone. Właśnie dlatego tak ważne jest zwracanie uwagi na sygnały ostrzegawcze, aby w razie wystąpienia zaburzeń gospodarki węglowodanowej jak najwcześniej rozpocząć leczenie.

Do typowych objawów cukrzycy u mężczyzn należą:

• wielomocz – częste oddawanie moczu,
• wzmożone pragnienie,
• nagła utrata masy ciała,
• zmiany skórne (ciemne plamy na szyi, pod pachami, w obrębie kostek),
• częste infekcje cewki moczowej,
• zapalenie kącików ust,
• nadmierne zmęczenie, senność, spadek koncentracji,
• zaburzenia erekcji,
• niepłodność [1, 4].

Niektóre z tych objawów można pomylić z innymi schorzeniami występującymi u mężczyzn, takimi jak problemy z prostatą czy zaburzenia hormonalne, co może opóźnić rozpoczęcie właściwego leczenia cukrzycy. Dlatego tak istotna jest dokładna diagnostyka.

Niekontrolowana cukrzyca wiąże się z ryzykiem wystąpienia groźnych powikłań. Długotrwała hiperglikemia może doprowadzić do uszkodzenia wielu narządów i układów w organizmie. Do najczęstszych powikłań nieleczonej cukrzycy należą:

• retinopatia – uszkodzenie naczyń krwionośnych w obrębie siatkówki, które może prowadzić do pogorszenia widzenia, a nawet ślepoty,
• neuropatia obwodowa – uszkodzenie nerwów czuciowych, prowadzące do bólu kończyn, osłabienia mięśni, zaburzeń czucia, a także do owrzodzeń stóp i wystąpienia tzw. stopy cukrzycowej,
• neuropatia autonomiczna – uszkodzenie włókien autonomicznego układu nerwowego, powodujące zaburzenia w obrębie narządów wewnętrznych, np. przewodu pokarmowego czy układu moczowo-płciowego,
• nefropatia – uszkodzenie kłębuszków nerkowych, które może prowadzić do stopniowego pogarszania funkcji nerek, a w konsekwencji – do ich niewydolności,
• zaburzenia kardiologiczne – nadciśnienie tętnicze, miażdżyca, zmiany niedokrwienne, zawał mięśnia sercowego, udar mózgu.

Powyższe schorzenia to tzw. powikłania przewlekłe (dalekie) cukrzycy, które rozwijają się najczęściej po wielu latach życia z chorobą. Wyróżnia się również powikłania ostre (nagłe), do których należą: hipoglikemia, śpiączka, drgawki oraz kwasica ketonowa.

Do zaburzeń erekcji u diabetyków może dojść w wyniku neuropatii cukrzycowej [1]. To jedno z powikłań cukrzycy, które może prowadzić m.in. do uszkodzenia włókien nerwowych w obrębie ciał jamistych prącia. Uszkodzeniu ulegają zarówno nerwy odpowiedzialne za prawidłowe odczuwanie bodźców (takich jak dotyk czy zmiana ciśnienia), jak i nerwy odpowiadające za odczuwanie bodźców termicznych [2].

Wystąpienie zaburzeń erekcji u mężczyzn chorujących na cukrzycę dodatkowo zwiększają zaburzenia lipidowe (dyslipidemia), które często towarzyszą hiperglikemii [2]. Zbyt wysokie stężenie lipidów we krwi prowadzi do odkładania się blaszek miażdżycowych i zwężenia światła naczyń krwionośnych, co ogranicza dopływ krwi do prącia, utrudniając uzyskanie i utrzymanie erekcji.

Oprócz wspomnianych zaburzeń erekcji, które w oczywisty sposób wpływają negatywnie na męską płodność, u mężczyzn z zaawansowaną cukrzycą często diagnozuje się zaburzenia funkcji jąder oraz ejakulację wsteczną [2]. Utrzymująca się przez dłuższy czas hiperglikemia prowadzi ponadto do nasilenia stresu oksydacyjnego i zaburzeń hormonalnych, co również zmniejsza zdolność mężczyzny chorego na cukrzycę do zapłodnienia [2].

Warto pamiętać, że odpowiednie leczenie, samokontrola oraz dbałość o zdrowy styl życia pozwalają zminimalizować ryzyko wystąpienia powikłań cukrzycy – także tych typowych dla mężczyzn.

Podstawowym badaniem służącym do rozpoznania cukrzycy jest oznaczenie glikemii przygodnej, czyli pomiar stężenia glukozy we krwi o dowolnej porze dnia, niezależnie od pory ostatniego posiłku. Wartość powyżej 200 mg/dl stanowi podstawę do rozpoznania cukrzycy.

Dla potwierdzenia diagnozy lekarz może zlecić dwukrotne badanie stężenia glukozy na czczo, wykonywane w godzinach porannych po co najmniej 8-godzinnym poście. Wynik powyżej 126 mg/dl może wskazywać na rozwijającą się cukrzycę [1].

W przypadku niejednoznacznych wyników wykonuje się dodatkowo tzw. doustny test tolerancji glukozy (OGTT), który polega na trzykrotnym pomiarze glikemii: na czczo oraz po 60. i 120. minutach od spożycia 75-gramowego roztworu glukozy.

Do badań pomocniczych stosowanych w diagnozowaniu i monitorowaniu cukrzycy należą m.in.:

• badanie moczu pod kątem obecności glukozy i ciał ketonowych,
• oznaczenie stężenia hemoglobiny glikowanej (HbA1c),
• ocena stężenia kreatyniny,
• obliczenie przesączania kłębuszkowego (eGFR) [1].

Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, charakteryzującą się podwyższonym stężeniem glukozy we krwi, które może prowadzić do szeregu powikłań, w tym zaburzeń czynności seksualnych i niepłodności u mężczyzn. Otyłość, brak aktywności fizycznej, predyspozycje genetyczne, a także starszy wiek zwiększają prawdopodobieństwo zachorowania na cukrzycę typu 2.

Wczesne rozpoznanie choroby, wdrożenie odpowiedniego leczenia farmakologicznego oraz regularna samokontrola to kluczowe elementy zapobiegania jej powikłaniom. Nie można też zapominać o roli aktywności fizycznej i prawidłowo zbilansowanej diety w kontroli glikemii. Kompleksowe leczenie pozwala utrzymać prawidłowe stężenie glukozy, poprawia samopoczucie pacjenta i znacząco redukuje ryzyko rozwoju powikłań.

Redakcja: Agencja Musqo

ADC-120339 v1.0

Żródła:

1. Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u chorych na cukrzycę 2024 Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego https://www.ptdiab.pl/zalecenia-ptd/zalecania-aktywni-czlonkowie-2024 

2. Derkacz M., Chmiel-Perzyńska I., Nowakowski A. (2008). Etiopatogeneza zaburzeń płodności wśród mężczyzn chorych na cukrzycę. Clinical Diabetology, 9(5), 227-232.   

3. Małecki M., Skupień J. (2007). Cukrzyca u starszego mężczyzny. Diabetologia Praktyczna, 8(8-9). https://ruj.uj.edu.pl/server/api/core/bitstreams/58620c62-9946-4331-9e26-54d2318cdefe/content

4. Wiercińska M. (2022). Objawy cukrzycy – pierwsze, najczęstsze i nietypowe objawy cukrzycy. Medycyna Praktyczna. https://www.mp.pl/cukrzyca/cukrzyca/295454,objawy-cukrzycy-pierwsze-najczestsze-i-nietypowe-objawy-cukrzycy [dostęp: 8.08.2024]

5. Bień A. I. (2008). Zaburzenia erekcji u chorych na cukrzycę. Liga diabetologiczna – program edukacyjny dla pacjentów. https://www.uj.edu.pl/documents/20028879/9cb9673e-a45b-4cfe-b3aa-80ad3abf9b2a [dostęp: 9.08.2024]