Şeker hastalığı, halk arasında diyabet olarak bilinen ve birçok insanın yaşam kalitesini etkileyen kronik bir sağlık sorunudur. Diyabetin çeşitli türleri farklı belirtiler gösterebilir. Diyabette türlere göre değişiklik gösteren semptomlar, bazı kişilerde ani ruh hali değişimleri, sinirlilik veya yorgunluk olarak ortaya çıkarken gizli şeker belirtileri daha hafif ve fark edilmesi zor olabiliyor. Bu belirtileri tanımak ve zamanında önlem almak, diyabetin yönetiminde kritik önem taşıyor. (1)

Şeker Hastalığı Nedir?

Şeker hastalığı, şeker seviyesinin kronik olarak yükselmesi sonucu ortaya çıkan bir metabolizma hastalığıdır. Vücutta insülin hormonunun yetersiz salgılanması ya da etkinliğinin azalmasıyla ortaya çıkar. Şeker seviyesi sürekli yüksek kaldığında organlara ve damar sistemine zarar verebilir. Diyabet, yaşam kalitesini düşürebilir ve uzun vadede ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu hastalık, Tip 1 ve Tip 2 olarak iki ana gruba ayrılır. Bunun yanı sıra sinirsel, zehirli ve gizli diyabet gibi farklı alt tipleri de mevcuttur. (2)

Şeker Hastalığı Tanısı Nasıl Konur?

Şeker hastalığının tanısı; açlık kan şekeri testi, oral glukoz tolerans testi (OGTT) ve Hemoglobin A1c yani HbA1c testi gibi kan testleriyle konur. Bu testler yardımıyla şeker seviyesi belirlenerek, kişinin diyabet riski veya diyabet hastası olup olmadığı saptanabilir. Diyabet belirtilerini gözlemleyen kişilerin, zaman kaybetmeden bir uzmana başvurması oldukça önemlidir. (3)

Şeker Hastalığı (Diyabet) Belirtileri Nelerdir?

Diyabet belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. Yaygın belirtiler arasında; sık idrara çıkma, aşırı susama, yorgunluk, bulanık görme ve iyileşmeyen yaralar yer alır. 

Şeker hastalığı belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Özellikle geceleri çok fazla tuvalete gitmek

• Aşırı susama

• Normalden daha yorgun hissetmek

• Açıklanamayan kilo kaybı

• Genital kaşıntı

• Kesik ve yaraların uzun sürede iyileşmesi

• Bulanık görme

• Açlık hissinin artması (1)

Asabi Şeker Hastalığı Belirtileri

Diyabet, sadece fiziksel sağlığı değil, ruh halini ve psikolojiyi de etkileyebilir. Halk arasında asabi şeker hastalığı olarak adlandırılan bu durum, özellikle şeker seviyesinin ani değişimlerinden kaynaklanıyor. Ruh hali üzerinde doğrudan bir etki yapan asabi şeker hastalığı kişinin sinirli, gergin ve depresif hissetmesine neden olabiliyor. Sinirsel şeker hastalığı belirtileri arasında da aniden ortaya çıkan öfke patlamaları, aşırı duygusallık ve kaygı yer alıyor. Bu belirtiler diyabetin psikolojik etkilerini yansıtır ve günlük yaşamı zorlaştırabilir.

Gizli Şeker Hastalığının Belirtileri

Şekerin olması gereken değerlerden yüksek olup diyabet teşhisi konabilecek değerlerde olmadığında bu durum; prediyabet diğer bir deyişle gizli şeker olarak tanımlanıyor. Ancak gizli şeker hastalığı yaşam tarzı değişiklikleri ile kontrol altına alınabilir veya hastalık gelişimi önlenebilir. Aksi halde Tip 2 diyabet gelişme riski yüksektir. Gizli şeker belirtileri diyabet hastalığının belirtileri ile benzerlik gösterir. 

Gizli şekerin yaygın belirtileri şu şekilde sıralanabilir:

• Sık sık acıkma

• Hızlı yemek yeme eğilimi ve açlığa tahammülsüzlük

• Tatlı krizleri, ani şeker düşmesi

• Halsizlik

• Uyku problemleri

• Kan basıncı yükselmesi

• Ağız kuruluğu

• Normalden fazla su tüketme ihtiyacı

• Sık idrara çıkma

• Görme bulanıklığı (5)

Tip 1 Şeker Hastalığı Belirtileri

Tip 1 diyabet, genellikle çocukluk veya gençlik döneminde ortaya çıkar ve bağışıklık sisteminin insülin üreten hücrelere saldırması sonucu gelişir. Tip 1 diyabet hastalığı, bilinmeyen nedenlerle bağışıklık sistemi ve pankreas beta hücrelerine saldırır, tahrip eder. Bu tahribat yüzde 80 düzeyine ulaştığında Tip 1 diyabet ortaya çıkar. Birinci derece akrabalarında Tip 1 diyabet olanlarda ve çok sayıda Tip 2 diyabet yakını olanlarda Tip 1 diyabete yakalanma riski yüksektir. Tip 1 şeker hastalığı belirtileri arasında; hızlı kilo kaybı, aşırı susuzluk, sık idrara çıkma ve halsizlik yer alıyor. Bu belirtiler hızla gelişebilirken, tedavi edilmediğinde hayatı tehdit edici bir boyuta ulaşabiliyor. (6)

Tip 2 Şeker Hastalığı Belirtileri

Tip 2 diyabet, genellikle yetişkinlik döneminde gelişir ve toplumda en sık görülen diyabet formudur. Tip 2 diyabet hastalarında pankreastan insülin salınımında ya da insülinin dokulara etki etmesinde bir bozukluk yoktur. Bu hastalarda beta hücrelerine karşı antikor saptanmaz, yani otoimmün bir bozukluktan bahsedilemez. İnsülinin salgılanmasında azalma ya da dokulardaki glukoz emiliminde bir bozukluk söz konusudur. Tip 2 diyabette karaciğer ya da diğer dokularda giderek artan bir insülin direnci ya da pankreasta insülin salınımı bozukluğu saptanır. Tip 2 diyabet, obezite ile yakından ilişkilidir.  Yakınlarında Tip 2 diyabet izlenen ya da gebelikte hamilelik şekeri saptanan hastalarda Tip 2 diyabet gelişme riski daha yüksektir. Tip 2 diyabet tanısı şeker düzeyinin 126 mg/dl'nin üzerinde saptanmasından sonra yapılan glukoz yükleme testi ile konur. Tip 2 şeker hastalığı belirtileri genellikle aşırı susama, bulanık görme, cilt yaralarının geç iyileşmesi ve yorgunluk şeklinde kendini gösterir. (6)

Şeker Düzenli Takip Etmek Mümkün Mü?

Diyabet hastaları için hayati önem taşıyan şeker takibinin düzenli olarak yapılması bazı durumlarda mümkün olmayabiliyor. Ancak FreeStyle Libre 2 sensörü gibi yenilikçi teknolojik sistemler, acısız bir şekilde gün boyunca glukoz seviyesini takip etmeyi mümkün kılıyor. Sensör ve okuyucudan oluşan bu sistem, glukoz seviyelerini sürekli izleyip kaydederek günlük eğilimleri görmenizi sağlıyor. Böylece diyabet yönetiminde önemli bir kolaylık sunuyor ve şeker profilinizi net verilerle doktorunuzla paylaşabilmenizi sağlıyor. Parmak delmeden yapılan bu glukoz ölçümü, diyabet hastalarının yaşam kalitesini artırmada büyük bir adım olarak öne çıkıyor.