Diyabet, pankreasın kan şekerini düzenleyen bir hormon olan insülini yeterince üretememesi ya da üretilen insülini kullanamaması ile kandaki şeker düzeyinin yükselmesi şeklinde özetlenebilir. [1] Diyabetin tanımını biraz detaylandıralım…

Dışarıdan aldığımız besinler bağırsaklarda parçalanır. Böylece besinler, hücrelerin ihtiyaç duyduğu glikoza dönüşürler. Glukoz, kana geçerek hücrelere iletilir. Kan şekerini düzenleyen insülin hormonu yardımıyla da hücrelerin içine geçer. İnsülin hormonu yetersizse ya da görevini yapamıyorsa hücrelere ihtiyaç duyduğu glukoz iletilemez.[1] Bu durumda kanda glukoz miktarı artar. Kandaki glukoz miktarı, kişinin diyabetli olup olmadığına dair bilgi verir. Söz konusu miktarı öğrenmek için kan şekeri ölçümü yapılır. [2]

Kan Şekeri Ölçümü ve Şeker Hastalığında Yapılan Testler

Diyabet tanısı için açlık kan şekeri ölçümü, tokluk kan şekeri ölçümü, HbA1c ölçümü, oral glikoz tolerans testi ve idrarda şeker ölçümü yapılabilir.[3]

Diyabet Türleri

Bu konuda diyabet öncesi dönem, Tip1 diyabet, Tip2 diyabet, gebelik diyabeti, çocukluk çağı diyabeti şeklinde farklı sınıflandırmalar yapılır.[3] Bunları biraz inceleyelim...

Pre Diyabet

Diyabet başlangıcı ya da diyabet öncesi dönem olarak da adlandırılır. Pre diyabet tanısı için AKŞ’nin (açlık kan şekeri) 100-125 mg/dl arasında olması, OGTT’nin (oral glukoz tolerans testi) 140-199 mg/dl arasında olması, HbA1c’nin %5.7-%6.4 arasında olması gerekir. [3]                          

Tip 1 Diyabet

İnsülin hormonlarının eksikliği söz konusudur. Bu nedenle dışarıdan insülin alımı ile tedavi yapılabilir. Gebelik diyabeti yaşamış kadınlarda görülme olasılığı yüksektir.[3]

Tip 2 Diyabet

Pankreasın yeterli miktarda insülin salgılayamaması veya salgılanan insülinin yeterli derecede kullanılmaması nedeniyle kan şekerinin yükselmesi durumudur. Bu tür diyabetliler için insülin kullanımı veya insülin tedavisi söz konusudur. Ayrıca sürekli olarak şeker ölçümü yapmaları istenir. Doğru beslenme ve egzersiz ile kandaki şeker seviyesi düşürülebilir. [4]

Gebelik Diyabeti

Gestasyonel diyabet olarak da bilinir. Hamilelikte ortaya çıkar. Tip 2 diyabet için risk grubudur.[3]

Diyabetin Neden Olduğu Sağlık Sorunları

Diyabet, kontrol altına alınmazsa farklı sağlık sorunlarına neden olabilir. Kalp, kan damarları, sinir sistemi, böbrekler, gözler hasar görebilir. Kalp rahatsızlıkları ve inme riski artar. Ayaklarda sinir hasarı, görme bozukluğu görülebilir.[3],[5]

Diyabetin Tedavisi Var mı?

Diyabet tedavisi olarak bilinen süreçte, kan şekeri seviyesini normale yaklaştırmak amaçlanır. Bu amaçla diyet, egzersiz ve sürekli şeker seviyesinin takibi istenir. Ayrıca ilaç ve insülin iğnesi kullanımı gibi tedavi yöntemleri de söz konusudur. Burada kişinin egzersiz, beslenme ve şeker ölçümü gibi konularda da bilinçli olması önemlidir.[4],[6]

Diyabet Tedavisinde Diyabetliye Düşen Ödevler

Diyabetli kişi, ideal vücut ağırlığına ulaşmak üzere beslenme ve egzersiz konusunda disiplinli bir yaşam tarzı benimsemelidir.[7] Düzenli olarak şeker ölçümü yapmalıdır. Kan şekeri ölçümleri için diyabet günlüğü tutmalıdır.[8]

Şeker Ölçüm Cihazı Kullanımı

Diyabetli bireyler için gün boyunca şeker ölçümü yapabilmek önemlidir. Bu amaçla evde şeker ölçüm cihazı olarak bilinen aletler kullanılır. Parmaktan kan alarak şeker ölçümü yapmak ya da parmaktan kan almaya gerek duyulmayan cihazlarla ölçüm yapmak ve sonuçları kayıt altına almak diyabetin kontrol altına alınmasına yardımcı olacaktır. [8]

Parmaktan şeker ölçüm cihazı kullanılırken ellerin yıkanmış olması, ortamın bu işlem için yeterince temiz olması, cihazın çalışır durumda olması ve örneğin uygulandığı parçanın son kullanma tarihinin geçmemiş olması ve nem, aşırı ısı gibi etkenlere maruz kalmamış olması gibi detaylara dikkat edilmelidir. Ancak parmak delmeden şeker ölçümü yapmaya olanak veren FreeStyle Libre sürekli şeker ölçüm cihazı ile bu süreci kolaylaştırmak da mümkün.[9]

FreeStyle Libre Şeker Ölçüm Cihazı 

Üst arka kola uygulanan bir sensör ve sensörü okutmaya yarayan bir okuyucu ile gün boyu glukoz düzeylerini ölçebilirsiniz. FreeStyle Libre sensör teknolojisi, hücreler arası sıvıdaki şeker değerleri ölçmektedir. FreeStyle Libre ile şeker ölçümü yaparken acı hissetmezsiniz, ölçüm yapmak oldukça kolaydır. Parmak delmeden okuyucu ile yapacağınız her ölçümde; mevcut o anki şeker değerini, son 8 saatlik şeker geçmişini ve şeker seviyenin seyir yönünü gösteren trend oklarını göreceksiniz. Şeker seyrinin yönünü gösteren bu trend okları ile gün içindeki aktivitelerinin şeker düzeyini nasıl etkilediğini anlayabilir ve buna göre yaşam tarzında iyileştirmeleri kolayca yapabilirsiniz.[9] FreeStyle Libre ölçüm verileri sakladığı için ayrıca bir diyabet günlüğü tutmanıza ya da şeker ölçüm sonuçlarını not etmenize gerek kalmaz. [9] Parmağınızı acıtarak delmek yerine sadece 1 saniyelik bir okutma ile hemen her ortamda ölçüm sonuçlarını alabilir, daha sonra hekiminizle paylaşmak için de kayıt altında tutarsınız. [9]