Diyabetik ketoasidoz, Kısaca DKA adıyla bilinen ve diyabet prevalansı olarak da tanınan durumdur ve diyabet kaynaklı ciddi bir komplikasyondur. Diyabetin bir sonucu olarak da görülebilir.

Vücudunuzda şekerleri yani glukozu işlemeye yardımcı olacak seviyede insülin yoksa veya bir sebeple işlevini yapamıyor ise bu durum ortaya çıkar. Çünkü insülin ile şekerden enerji alınamadığı durumda yakıt sağlamak üzere yağ yakımı başlar. Bunun sonucunda vücutta keton cisimleri denilen asitler birikir. Zamanla söz konusu keton cisimlerinin yoğunluğu sebebiyle söz konusu komplikasyon ortaya çıkar. [2] Burada iki önemli noktanın altını çizmek gerek:

●      Diyabetik ketoasidoz durumu tip 1 diyabet veya tip 2 diyabetle birlikte görülebilir.[1]

●      Diyabet prevalansı ya da diyabetik ketoasidoz durumu kadınlarda ve gençlerde daha çok görülür.[1]

Diyabetik Ketoasidoz Durumunu Önlemek Mümkün mü?

Araştırmalar göstermektedir ki bu duruma özel ve sürekli bakım sağlandığında diabetik olgulardaki DKA insidansı azaltılabilir. Ancak toplumda sıklıkla aşağıdaki sebeplerle durumun kontrol altına alınmadığı gözlenir:[1]

Diyabetik Ketoasidozun Nedenleri

Ana neden, insülinin hiç olmaması ya da yetersiz olmasıdır.[1] Ancak burada insulin eksikliğinin nedeni araştırılmalıdır. 

İnsülinin eksikliğinin nedenleri nelerdir?

Bu sorunun yanıtı, birkaç cümle ile açıklanamayacak kadar komplikedir. Ayrıca günümüzde insülin eksikliğinin yanıtına dair çalışmalar devam etmektedir. Bunlara ek olarak durum, çoğunlukla kişiye özeldir. Yine de insülin yetersizliğine dair bazı sebepler sayılabilir:[1]

●      Hamilelik

●      Kişinin yakın zamanda geçirdiği ameliyat ve operasyonlar

●      Endojen insülin salgısının yetersizliği

●      İnsülin uygulamasındaki yetersizlik

●      Stres

●      Üst solunum yolu infeksiyonları

●      Menenjit hastalığı

●      Hipertiroidizm

●      İdrar yolu enfeksiyonu da sık görülen tetikleyicilerden biridir.

●      Kişi, insülin alıyorsa insülin enjeksiyonunu atlamak veya yeterince insülin enjekte etmemek doğrudan bu sonuca yol açabilir.

Diyabetik Ketoasidoz Belirtileri

Halk arasındaki söylemiyle şeker hastalığı tanısı olan pek çok kişi, diyabetik ketoasidoz endişesi yaşar.

Diyabetik ketoasidoz belirtileri, oldukça komplikedir. Çünkü burada söz konusu duruma neden olan rahatsızlığın belirtileri de görülecektir. Bu nedenle detaylı muayene ve kan testleri yapılmadan bu konuda bir tanı konulamaz. Ancak kişide diyabetik ketoasidoz varsa aşağıdaki yakınmalardan bir kısmı veya hepsi gözlenir.

En sık görülen yakınmalar şöyle:[2]

●      Poliüri olarak tanımlanan sık idrara çıkma

●      Polidipsi olarak tanımlanan çok fazla su içme ihtiyacı

●      Halsizlik hissi

●      İştahsızlık

●      Bulantı ve kusma

●      Bazen karın ağrısı

●      Sık soluk alıp verme

●      Nefeste şekersi bir koku

●      Yüz kızarıklığı

●      Ağız kuruluğu

●      Ciltte kuruma

Hipergliseminin düzeyi ve hastalık süresi bu yakınmaların şiddetini etkiler.

DKA Teşhisi ve Kan Testleri

Yukarıda bahsettiğimiz gibi belirtiler tek başına yeterli değildir. Bir kişide diyabetik ketoasidoz olduğunu söylemek için kanda şeker ölçümü yapılması esastır. DKA durumunda da serum glukoz ölçümleri genelde 300 mg/dL’nin üzerindedir.[2]

DKA Tanısı İçin Hangi Testler İstenir?

Hekim, diyabetik ketoasidoz tanısı için aşağıdaki testleri yaptırmanızı isteyebilir:[3]

●     İdrar analizi

●     Serum glukoz düzeyi

●     kan asiditesini belirlemek için arteriyel kan gazı

●     enfeksiyon bulgularını aramak için akciğer filmi

Diyabetik Ketoasidoz Kimlerde Görülür?

DKA kimlerde görülür sorusuna yanıt olarak yapılan istatistiklerin verdiği bir genelleme var. Risk grubu aşağıdaki gibi:[2]

●      19 yaşından küçükler

●      Tip1 diyabet tanısı konulmuş kişiler

●      Duygusal veya fiziksel bir travma yaşayan kişiler

●      Sigara, alkol kullanan kişiler

Diyabetik Ketoasidoz Tedavisi Hakkında

Öncelikle tedavi edilmeden bırakılırsa DKA durumu, koma veya ölüme neden olabilir.[2] Diğer yandan altını çizmek gerekir ki, diyabetik ketoasidoz tedavisi kişiye özeldir ve  yöntemine hekim karar verir.

DKA tedavisi, anormal kan şekeri ve insülin seviyelerini normale döndürmek için çeşitli yaklaşımların bir kombinasyonudur. Burada, DKA tedavisinin amacından bahsetmek yerinde olacaktır:

Diyabetik ketoasidoz tedavisinin amacı,  sıvı kaybının düzeltilmesi, hiperliseminin düşürülmesi, asit-baz ve elektrolit dengesinin yeniden düzeltilmesi ve sonuçta komayı ortaya çıkarıcı faktörlerin araştırılmasıdır.[2]

Burada kişinin verilen diyet, egzersiz programına uyması, varsa alkol alışkanlığını bırakması ve evde şeker ölçümünün düzenli olarak yapılması önem kazanır. Böylece yukarıda saydığımız dengeler yeniden kurulabilir. Ayrıca kandaki şeker düzeyi gözlenerek gerekli önlemler alınabilir.

Evde Şeker Ölçümü

Evde kanda şeker ölçümü yapmak, süreci kontrol altına almanın temelidir. Ancak geleneksel yöntemlerin bu konuda gündelik yaşama dahil edilmelerinin güçlüğü, pek çok kişinin komplikasyon düzeyine gelene kadar diyabeti kontrol etmemesine yol açar. Zira, günde bir kaç kere parmak delmek, söz konusu acı hissini yaşamak, kandaki şeker ölçümü için uygun steril koşulları sağlamak ve bu amaçla günlük yaşama ara vermek, uygulanabilirliği zor bir plandır. İşte tam da bu ihtiyaçtan yola çıkan FreeStyle Libre ile parmak delmeden gün boyu kandaki şeker miktarını ölçebilir, izleyebilir, grafiklere dökerek sağlık uzmanınızla paylaşabilirsiniz. Parmak delmeden şeker ölçümü  konforu ile diyabeti kontrol altına alabilir ve diyabetik ketoasidoz gibi komplikasyonları önleyebilirsiniz.