Şeker ölçüm cihazı güvenilir sonuç verir mi? Pek çok diyabetli için gün boyu bir kaç kere yapılan bu zahmetli ölçümlerin güvenilir sonuç vermesi çok önemli. Peki, glikometreler güvenilir sonuç verir mi? En iyi glukometre hangisi? En doğru ölçüm yapan şeker ölçüm cihazı hangisi? Nasıl bir şeker ölçüm aleti almalı…

Kan şekeri ölçüm cihazlarının tarihçesine ve ne ölçüde güvenilir ölçüm yaptıklarına dair yapılan araştırmalara bakalım…

Şeker Ölçüm Cihazları Ne Kadar Doğru Ölçer?

Diyabet tanısı konulduktan sonra diyabetli için gün boyu kan şekeri takibi başlar. Kandaki şeker oranını izlemek, diyabetlinin beslenme, egzersiz ve stres yönetimine daha fazla motive olmasını ve diyabetin kontrol edilmesini sağlar. Üstelik, hiperglisemi gibi durumların engellenmesinde söz konusu süreç yönetimi, büyük önem taşır.[1] Bu eksende diyabetlinin evde kan şekeri takibi için kullanacağı glukometrelerin güvenilir ölçüm yapması konusu gündeme gelir. Peki, glukometreler ne kadar doğru ölçüm yapar?

Glukometre, kan şekerini ölçen cihaz ya da alet demektir. Farklı özelliklerde, farklı çalışma prensiplerine sahip olan glukometreler genellikle eczanelerden temin edilebilir. Güvenilir ölçüm sonucu tereddütünde cihazla ilgili şu detaylar göz önünde bulundurulmalıdır:

●     Glukometre doğru kullanımalıdır. Çünkü ölçüm sonucunun yanlış olmasının yaygın nedeni yanlış cihaz kullanımıdır. Ancak birden fazla parçası olan parmaktan aldığı kan örneğiyle ölçüm yapan bu cihazları kullanmak, herkes için kolay değildir. [2],[3]

●     Pek çok glukometrenin sağlıklı kullanımı için sağlıklı ortam yaratmak gerekir. Örneğin talaş tozu içindeki bir atölyede ya da deniz kenarında güneşlenirken glukometreden doğru sonuç alınamayabilir. Bu da yine diyabetliyi zorlayan bir etkendir. Temiz bir masa yüzeyi, ellerin yıkanması için bir lavabo, cihazın etkilenmeyeceği hava koşulları gerekir.[2],[3]

●     Örneğin miktarı da yine cihazın doğru sonuç vermesine etki eder. Parmaktan kan alarak kan şekeri ölçümü yapan cihazlarda parmak ucu delindikten sonra akan ilk damla kan silinmeli bunun arkasından gelen kan örneği alınmalıdır. Bu ikinci örnek yeterli miktarda olmalı, toz, krem, deterjan gibi maddelerle temas etmeden hızlıca ölçüm yapılmalıdır. Genellikle bu ikinci damla kan yetersiz olmaktadır. Cihaz, bu nedenle ölçüm yapamaz ya da yanlış ölçer. Bu da diyabetlinin canını acıtacak olan işlemi, tekrar yapmasına neden olur.[2],[3],[4]

Parmaktan kan örneği alarak kan şekeri ölçen cihaz teknolojisi, uzun yıllardır kullanılıyor. Ancak son yıllarda sensör sistemleri gündemde. Peki, sensörden sürekli şeker ölçümü yapan cihazlar ne kadar güvenilir sonuç veriyor?

Sensörden sürekli glikoz takibi yapan sistemler, kandan değil hücreler arası sıvıdan örnek alıyorlar. Parmaktan kan şekeri ölçümü yapmak pratik olmadığından kişi gereken sıklıkta ölçüm yapmayabilir, sıklıkla ölçüm yapılsa bile yalnızca hastanın ölçüm anlarının verisine ulaşılır.[5]

Kapiller yani parmaktan kan glukoz ölçümü ve ISF yani hücreler arası sıvıdan ölçüm yapan sistemler arasındaki en büyük fark, glikoz dağılım süresinden kaynaklanır: Hücreler arası sıvıya glukoz dağılımı, kana göre 5-10 dakikalık kısa bir gecikme gösterir.  Ancak bu durum ölçümün doğru olmasıyla ilgili bir şüphe uyandırmamalıdır. Çünkü bu farklılık, iki ölçüm yönteminin birbirinden farklı olmasından kaynaklıdır.[5]

Kapiller ve Sensör Sonucu Nasıl Kıyaslanır?

İki ölçüm yönteminin sunduğu şeker sonuçlarını kıyaslamak istediğinizde, önerilen zaman, şekerin sabit seyrettiği dönemdir; şekerin hızla düştüğü ya da yükseldiği durumlarda ya da şekerin değişkenlik gösterebileceği besin alımı sonrasında yapılan kıyaslamalar, yanıltıcı olabilir. Çünkü şeker, parmaktan ölçüm yönteminde direkt olarak kandaki şeker değerini verirken, sensörle ölçüm yönteminde şeker hücreler arası sıvıdan ölçülür ve şekerin kandan hücreler arası sıvıya geçiş süreci dikkate alınmalıdır.  İki yöntem arasında, şekerin sabit olmadığı dönemlerde, daha büyük farklılıklar gözlenebilir. [5]

Sensör Cihazı mı Kapiller mi?

Tüm gün boyunca şeker ölçümü, diyabetin kontrolü için çok önemlidir. Böylece diyabetliler, bir sonraki öğününü ya da egzersiz yapmak üzere gününü planlayabilir. Ancak parmaktan kan alarak şeker ölçümü yapmanın zorlayıcı tarafı, pek çok diyabetlinin ölçüm yapmaktan kaçınmasına neden olmasıdır. Bu da sürecin kontrolünü güçleştirmektedir. Zira, durumunu ölçemeyen diyabetli, gün içinde yememesi gerekenleri tüketebilmekte ya da hareketsiz kalabilmektedir. Özetle; diyabetli kişi diyabetinin kontrolü için gerekli olan ve onu motive edecek veriyi alamamış olmaktadır. İşte tam da bu ihtiyaçtan yola çıkılarak, parmak delmek zorunda kalmadan, kan görmek ve kan örneği almak gerekmeden kandaki şeker oranını ölçebilen acı ve rahatsız edici his vermeyen teknolojiler geliştirilmiştir. [5]

Sürekli şeker takip sistemlerinin kapiler sisteme göre avantajları

Bu sistemlerin birden fazla avantaj sunmaları, onları daha fazla popüler kılıyor. Parmaktan kan örneği alarak şeker ölçümü yapan cihazlara göre sürekli şeker takip sistemlerinin fiyatı kabul etmek gerekir ki bir miktar daha fazla. Ancak bu yeni teknolojinin sunduğu avantajlar düşünülünce diyabetle yaşamın kolaylaşacağı anlaşılıyor. Bu avantajlardan bazıları şöyle:[5]

●     Gece uyurken şeker takibi yapılabiliyor.

●     Kullanıcı kaynaklı hataları minimum seviyeye çekiyor.

●     Ölçülen değerlerin gün içinde unutulmaması için sensörün kendi okuyucusunun hafızasının olması büyük konfor sunuyor.

●     Şeker günlüğünü cihaz, kendisi tutuyor ve verileri işleyebiliyor.

●     Ölçüm yapmak için uygun ortam yaratmak gerekmiyor. Sensör her koşulda ölçüm yapabiliyor.