Kan şekeri yükselmesi, hiperglisemi adıyla da bilinen bir durumdur. Kontrol altına alınması gereken hiperglisemi, kontrol edilemediğinde diyabetli için pek çok açıdan büyük bir risk faktörü haline gelebilir. Zira, yüksek kan şekerinin etkileri hem fiziksel hem de psikolojik açıdan yıkıcı olabilir.[1] Peki, kan şekeri yükselmesi tam olarak ne demek ve hipergliseminin belirtileri neler?

Hiperglisemi Nedir?

Yukarıda da bahsettiğimiz gibi çok basit bir tanımla hiperglisemi, kandaki şeker oranının yükselmesidir. Yüksek kan şekeri, kişide bazı fiziksel ve ruhsal farklılıklara neden olur.[1] Yüksek kan şekerinin neden olduğu psikolojik ve fizyolojik sonuçları açıklayalım:

Hiperglisemi Belirtileri

Bir kişide hiperglisemi varsa, hem fiziksel olarak hem de psikolojik olarak bunun etkilerini hisseder. Söz konusu etkilere yüksek kan şekeri belirtileri denir ve tanı için bu belirtiler, yeterli değildir ancak önemlidir.[1] Söz konusu belirtiler, hiperglisemi nasıl anlaşılır sorusuna da yanıt sunar. Şimdi, kanda yüksek glukoz neye sebep olur sorusuna verilebilecek yanıtları açıklayalım…

Yüksek kan şekerinin fiziksel belirtileri

●     Sık Acıkma[2]: Sürekli açlık hissi, en yaygın yakınmadır. Yüksek kan şekeri, glikozun hücrelere girmesini engellediği için vücut yeterli enerjiyi bulamaz ve sürekli yeme isteği duyar.

●     Sık İdrara Çıkma[2]: Çok sık idrara çıkma da kan şekeri yükseldiğinde görülür. Şekerin yükselmesiyle birlikte böbrekler emilemeyen glikozu dışarı atarak kan ve hücrelerdeki glikoz konsantrasyonunu eşitlemeye çalışır ve bu da sık idrara çıkmaya neden olur.

●     Çok Susamak[2]: Çok susamak ya da ağız kuruluğu hissi de hipergliseminin ortak belirtileri arasındadır. Böbreklerin fazla şekerden kurtulmak istemesi beraberinde sıvı kaybına yol açar. Burada su kaybı, diyabetlinin sürekli ağzı kurumuş gibi hissetmesine neden olur.

●     Sebepsiz Yorgunluk[2]: Yorgunluk hissi de çok görülen hiperglisemi belirtileri arasındadır. Glikozu enerji için yeterince kullanamayan beden ve zihin sürekli yorgundur.

●     Açıklanamayan Kilo Verme[2]: Kilo kaybı da hipergliseminin belirtileri arasındadır. Aslında bunu bir sonuç olarak da görebiliriz. Çünkü yukarıda bahsettiğimiz sürekli susama ve sık idrara çıkma ile birlikte şeker yerine yağ yakma başlayınca sebepsiz kilo kaybı denilen durum ortaya çıkar. Burada diyabetli, çok sık ve fazla yemek yediği halde kilo kaybeder ve bu durum, çok dikkat çekicidir.

●     Kuru Cilt[3]: Cilt kuruluğu da sık görülen bir belirtidir. ok sık idrara çıkma ve hasar gören sinirlerin ter bezlerini bozması gibi nedenlerden ötürü yüksek kan şekeri olan kişiler, cilt kuruluğu problemi yaşayabilir.

●     Kaşıntı[3]: Kaşıntı sık görülen yakınmadır. Bunun nedeni cilt kuruluğudur. Kuru cilt, gerilir ve kaşıntıya neden olur.

●     Görme Bozukluğu[3]: Kan şekeri yükseldiğinde görme bozukluğu ortaya çıkabilir. Bulanık görme ve bazen gözlerde kararma en sık rastlanan yakınmalardır.

●     İyileşmeyen Yaralar[3]: Halk arasında “şeker hastasının yarası zor iyileşir” diye bir tanım vardır. Aslında bu tanım, çok da yanlış sayılmaz. Çünkü yüksek kan şekeri, damarlara hasar vererek vücuttaki yaraların geç iyileşmesine neden olabilir.

Yüksek kan şekeri, ruh halini nasıl etkiler?

Dünya genelinde bu konuda çok sayıda araştırma yapılmış ve yapılmaya devam ediyor. Yüksek kan şekerinin fiziksel açıdan net olarak tanımlanan ve pek çok hiperglisemi durumunda ortak olarak gözlenen bazı etkileri var. Bunları, yukarıda anlattık. Ancak hipergliseminin neden olduğu psikolojik durumlar da var. Stresli olma, depresyona girmeye meyilli olma ve sürekli kaygı duymak gibi. Çünkü beynin glukoz dengesi bozulduğu için ruh hali de bu durumdan olumsuz etkileniyor. Bunlara, hipergliseminin ruhsal etkileri ya da yüksek kan şekerinin psikolojik belirtileri de deniyor[1]. Peki, hipergliseminin psikolojik belirtileri neler?

●     Endişe: Sürekli endişeli olmak en belirgin belirtiler arasında. Kan şekeri yüksek kişiler, daha endişeli bir ruh hali sergiliyor. Sürekli kaygı bozukluğu yaşayabiliyorlar.[1]

●     Sinirli ve gergin olmak: Yüksek kan şekeri, enerji ihtiyacını karşılayamamak ve yorgunluk bir araya gelince kişide tahammülsüzlük başlıyor. Bu da sürekli olarak sinirli bir ruh haline neden oluyor. Bu durumdaki kişilerin küçük yaşta çocuğu varsa gergin anne ya da baba tavrına fazlaca maruz kalıyor.[1]

●     Depresyon: Yüksek kan şekerinin sebep olduğu yorgunlukla birlikte oluşan gergin ruh halinin çevresinde yarattığı etkiyi kaldıramayan birey, kolayca depresyona giriyor.[1]

●     Konsantrasyon Güçlüğü: Hipergliseminin neden olduğu zihinsel sorunlar arasında en dikkat çekici olanıdır. Yüksek kan şekeri seviyesi glukozun beyin hücrelerine girip enerji üretmesini engeller. Bu da kişinin bazen işini yapamayacak seviyede odaklanma güçlüğü çekmesine neden olur.[1]