Kan şekeri değerleri ne olmalı sorusu pek çok kişi için önemli. Kandaki glukoz, vücudun temel enerjisi olarak tanımlanabilir. Tüketilen besinlerle vücuda alınan glukoz kan yoluyla hücrelere iletilir ve enerji sağlanır. Bu nedenle kandaki glukoz seviyesi önemlidir. Kandaki şekerin seviyesini belirlemek için testler yapılır. Açlık kan şekeri testi, tokluk kan şekeri testi, HbA1c testi, idrar testi, kendi kendine şeker ölçümü gibi farklı testlerle kandaki glukoz seviyesi ve insülin direnci araştırılır. Önce biraz kan şekeri ölçümü için yapılan testlerden bahsedelim.

Kan Şekeri Ölçümü ve Testler

Kandaki glukoz seviyesini ölçmek üzere yapılan testler şöyle açıklanabilir:

1.   Açlık Kan Şekeri Testi

Kişilerin açlık ve tokluk kan şekerleri birbirinden farklıdır. Açlık kan şekeri kişilerin en az 8 saat boyunca aç kalmasının ardından yapılan kan testidir. Diyabet tanısının konabilmesi için açlık kan şekeri değeri büyük önem taşır.

Açlık Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülür?

Açlık kan şekeri ölçümü kişinin 8-12 saat açlık sonrasında verdiği kan örneğine bakılarak yapılan testtir. Açlık kan şekeri ölçülürken ağıza alınan son lokmadan sonra en az 8 saat geçmesi önemlidir. Açlık kan şekeri ölçümü yapılırken en doğru sonuçlar 8-12 saat arasında ortaya çıkmaktadır. 

Açlık Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Açlık kan şekeri değerleri diyabetli kişiler için oldukça önemlidir. Testin sonucunda kandaki glikoz değeri 126 mg/dl veya üstünde çıkarsa başka bir gün test tekrarlanır ve sonucun aynı değerlerde çıkması genellikle diyabet tanısı için yeterlidir. Diyabet olma ihtimali olan kişiler aç karnına şeker kaç olmalı diye merak etmektedir.[3]

·       50/70mg/dl: hipoglisemi olabilir.

·       70/100mg/dl: normal kabul edilir.

·       100/125mg/dl: gizli şeker olabilir.

·       126mg/dl üzeri: diyabet olabilir.

Açlık kan şekeri ölçümlerinde, genel değerlendirmeler mutlaka doktor tarafından takip edilmelidir.

2.   Tokluk Kan Şekeri Testi

Tokluk kan şekeri kişinin yemek yedikten sonraki şeker durumunu ifade eder. Kan şekeri testi, kişi tokken veya açken yapıldığında farklı sonuçlar verir. Şeker hastalığı açısından tokluk kan şekerini bilmenin önemi son yıllarda gittikçe artmaktadır. Diyabet tanısının konulabilmesi için mutlaka açlık kan şekerinin yanında tokluk kan şekerinin de ölçülmesi gerekmektedir. Tokluk kan şekeri ölçümlemesi sonucunda ortaya çıkan değerlere göre uzmanlar tarafından değerlendirilerek, kontrol altına alınması gereken bir durumdur. Tokluk şekeri yüksek olan kişilerde kalp damar hastalıkları riski de yüksek olabilmektedir. Bu nedenle diyabet riski taşıyan bireyler tok karnına şeker kaç olmalı dileye sıklıkla merak etmektedir.

Tokluk Kan Şekeri Ne Zaman Ölçülür?

Tokluk şekeri testi çok sıklıkla yapılan bir testtir. Ağza ilk lokma alındıktan itibaren 2 saat beklenir ve ardından kan örneği alınır.

Tokluk Kan Şekeri Kaç Olmalı?

Tokluk Kan şekeri normal değeri;

1. saat 140 mg/dl,[2]

2. saat 120 mg/dl veya altındadır.[2]

Tokluk kan şekerinin 200 mg/dl seviyesinde veya üzerinde olması durumunda diyabet tanısı konur.[2]

Tokluk kan şekeri değeri hakkında değerlendirmeler ve tedavi yöntemleri doktor kontrolünde takip edilmelidir.

Tokluk Şekeri Yüksekliği Belirtileri:

·       Özellikle yemek yedikten sonra ağızda geçmeyen kuruluk ve susuzluk hissi

·       Gün içerisinde çok sık idrara çıkmak

·       Yorgunluk hissi

·       Görme sorunlarının yaşanması

3.   HbA1c Testi

Diğer test yöntemlerinden biraz daha farklı olması nedeniyle olarak, HbA1c testi sıklıkla merak edilen bir testtir. HbA1c testi geçmişe dönük belirli bir periyotta kan şekeri ortalamasını ortaya koymaktadır. Diyabeti olan kişilerin tanı ve takip süreçleri için oldukça önem taşıyan bir test yöntemidir. Aynı zamanda bu test, diyabeti olan ve insüline bağımlı olan kişilerin insülin dozunun ayarlanması için oldukça önemlidir. HbA1c testi, diyabet tanısının konulması ve kandaki şeker ölçümlerinin sonuçlarının yorumlanması için oldukça net bulgular ortaya koymaktadır. Pratik ve kolay bir yöntem olan HbA1c testi açlık veya tokluk gerektirmeden yapılabilen bir testtir.

Glukozun hemoglobine bağlılığının ölçüldüğü HbA1c testinde yaklaşık olarak 2-3 aylık bir ortalama veri alınır. [5]

HbA1c Testi Değeri Kaç Olmalı?

HbA1c Testinin sonuçları genellikle şöyle okunabilir:[4]

·       %3,5 ile %5,7 arası normal kabul edilir.

·       %5,7 ile %6,4 arası gizli şeker belirtisi olarak görülür.

·       %6,5 üzeri diyabet teşhisi için yeterli görülür.

HbA1c testinin az denebilecek düzeyde bile yüksek çıkması diyabetli kişiler için önemlidir. Bu nedenle bu testin mutlaka düzenli aralıklarla yapılması gerekir. HbA1c testinin sonuçlarının uzmanlar tarafından değerlendirilmesi ve yorumlanması gerekmektedir.

4.   Oral Glukoz Tolerans Testi

Oral Glukoz Tolerans Testi, kısaca bilinen adıyla OGTT, açlık kan şekeri seviyesi normalin biraz daha üzerindeyse kullanılan bir test yöntemidir. Genellikle bu test açlık kan şekeri ile tanı konulamamış kişilerin kan şekerini ölçmek için kullanılır. Halk arasında şeker yükleme testi olarak bilinen Oral Glukoz Tolerans testinde süreç, biraz daha zahmetlidir. Test yapılırken öncelikle açlık kan şeker ölçümü yapılır, ardından 75 gram glukoz 300 ml suda çözündürülerek kişiye verilir.[6] 2 saat boyunca her yarım saatte bir test yapılır, 2. saatin sonunda kandaki glukoz seviyesi 200 mg/dl veya üzerinde çıkarsa kişiye diyabet teşhisi konur.[6] 

5.   Kendi Kendine Şeker Ölçümü /Evde Şeker Testi

Diyabetlinin glukoz seviyesini sürekli olarak ölçmesi ve bir günlük tutması durumun kontrol altına alınması için değerlidir.[1] Bu amaçla hekim önerisiyle kişi, kendi şeker ölçümünü yapabilir. Şeker ölçüm cihazı kullanılarak evde şeker takibi yapılır. Bu amaçla parmaktan kan alma ya da parmak delmeden sensör yardımıyla şeker testi yöntemleri kullanılabilir.

Şeker ölçüm cihazı kullanımı ile diyabetli, günlük takibi sağlar, diyabet konusunda bilinçlenir ve hekimine sunmak üzere düzenli bir günce tutabilir. Kendi kendine test süreci ise genellikle zahmetlidir. Özellikle de parmaktan şeker ölçüm cihazı ile kan alma yöntemi, her yerde yapılamaması, kullanışsız olması, kişiyi psikolojik olarak olumsuz etkilemesi ve acı vermesi sebebiyle diyabetlinin günlük yaşamını zorlaştırabilir. Ayrıca verdiği sonuçlar, sadece kan örneğinin alındığı anı yansıtır.  Diğer yandan çocuklarda şeker hastalığı konusu düşünülünce gün içine bir kaç kez parmaktan kan almanın zorluğu daha iyi anlaşılır.

Şeker Değerlerini Parmak Delmeden Öğrenmek!

FreeStyle Libre ile parmak delmeden glukoz (şeker) ölçümü yapabilirsiniz. FreeStyle Libre şeker ölçüm cihazı ile günlük konforundan ödün vermeden glukoz seviyesini ölçebilir, ölçüm sonuçlarını FreeStyle Libre yazılımı yardımıyla saklayabilir hatta grafiklere dönüştürebilirsiniz. Böylece vücudun glikoz trendinin gözlemlenmesi ve glukoz profili detaylarının sağlık uzmanı ile kolayca paylaşılması sağlanabilir.

FreeStyle Libre’nin okuyucu veya FreeStyle LibreLink mobil uygulama ekranında görülen trend okları ile gün içinde şeker trendinin ne yönde seyrettiğini, düşme ya da çıkma eğilimli olup olmadığını takip edebilirsiniz. Günlük aktivitelerinin şeker seyrine etkisini daha yakından takip edebilir ve farkındalığını artırabilirsiniz.