“Şekerim yükseldi” terimini günlük hayatımızda sıklıkla duyarız. Özellikle 40 yaş üstü kişilerde “şeker yükselmesi” yakınması çok yaygındır. Ağız kuruluğu, halsizlik, gergin ruh hali gibi belirtilerle kişi, “şekerim yükseldi” şeklinde kendine teşhis koyar.[1] Aslında yüksek kan şekeri değeri, önerilen değerlere düşürülmez ise kısa ve uzun dönemde ciddi problemlere ve organların hasar görebilmesine neden olur.[2] Bu duruma, hiperglisemi veya kan şekeri yükselmesi denir. Peki, hiperglisemi ne demek?
Hiperglisemi Ne Demek?
Latincesi hiperglisemi olan şeker yüksekliği, kan şekerinin yükselmesini ifade eder. Kan şekeri sınırları yaş grubuna göre değişiklik gösterse de, genellikle açken en yüksek değer 120 mg/dl, tokken ise 180 mg/dl’nin üstü yüksek olarak kabul edilir. Kan şekerinin yüksek devam etmesi ileride komplikasyonlara sebep olacaktır.[2] Buna, hiperglisemi denir. Peki, hiperglisemi nasıl anlaşılır ya da kan şekeri yükselmesinin belirtileri nelerdir?
Hiperglisemi Belirtileri
En sık görülen belirtiler çok su içme ve çok sık idrara çıkmadır. Bu nedenle kişi su kaybeder, çok susar ve çok su içme isteği hisseder. Zaman içinde bu döngü süregelir ve uzun süre devam ederse su ve kilo kaybı, halsizlik, yorgunluk gibi belirtiler görülebilir. Ancak hiperglisemi uzun yıllar içinde yavaş yavaş meydana geliyorsa bazen hiç bir belirti göstermeyebilir. Çok su içme ve çok idrara çıkma en yaygın görülen iki belirti olmakla birlikte diğer belirtiler de gözlenebilir. [1,2]
Hipergliseminin En Sık Görülen Belirtileri Nelerdir? [1]
● Çok su içmek
● Çok sık idrara çıkmak
● İdrar renginde koyulaşma, köpürme
● İdrar kaçırmak
● Ağız kuruluğu
● Dudaklarda çatlama, kenarlarında yara oluşumu
● Susuzluk hissinde artış
● Halsizlik ve yorgunluk
● Dil üstünde beyaz tabaka
● Kişinin bulanık gördüğünü ifade etmesi ve görme bozukluğu
● Açlık hissi, çok yemek yeme isteğine rağmen kilo kaybı
● Genital bölgede yanma hissi
● Genital bölgede yoğun kaşıntı
● Genital bölgede mantar oluşumu
● Ağızda çürük elma ya da aseton kokusu olarak tanımlanan bir koku
Hipergliseminin Nedenleri
Hipergliseminin nedenleri, farklılık gösterir. Ancak genel kan şekeri yükselmesinin nedenleri şöyle açıklanabilir:[2]
● İnsülin alan kişilerde az veya hiç insülin yapmamak, bozuk insülin yapmak ve şiş bölgeye insülin yapmak, hiperglisemiye neden olabilir.
● Diyabette beslenme düzeni çok önemlidir. Düzensiz beslenmek, fazla besin tüketimi ve yanlış besinleri almak hiperglisemiyi tetikleyebilir.
Günlük hareketlilik de diyabetlinin yaşamının bir parçası olmalıdır. Kötü beslenmeyle birlikte egzersiz yapmamak veya az egzersiz yapmak da hiperglisemiye neden olabilir.
● Stres ve üzüntü hiperglisemiyi tetikler. Bu nedenle diyabetlinin ruh hali, son derece önemlidir.
● Hastalıklar, enfeksiyonlar da kan şekerinin yükselmesine neden olabilir.
Hiperglisemi Nasıl Önlenir?
Kan şekeri yüksekliği önemsenmelidir. Olması gereken değerlerin üzerine çıktığında kan şekerini düşürmek gerekir. Hiperglisemi denilen durumun ortaya çıkmaması için diyabetlinin alabileceği bazı önlemler şöyle sıralanabilir:
1. Düzenli olarak kan şekerini ölçmek [2]
Düzenli kan şekeri izlemi, kişiye kendi durumunu görme dolayısıyla doğru beslenme ve egzersiz için motive olma kolaylığı sunar. Diğer yanında insülin alan kişiler için insülin dozunu hesaplama konusunda kolaylık da sunabilir. Evde şeker ölçümü olarak bilinen kendi kendine kanda şeker ölçümü yöntemleri ile diyabetli, düzenli bir izlem yapmalıdır. Bu yöntemler içinde ise güncel bir teknoloji olan FreeStyle Libre sürekli şeker ölçüm cihazı öne çıkıyor. Parmak delmeden şeker ölçümü yapan FreeStyle Libre sistemi, giysilerin altında kalabilen, suya dayanıklı bir sensör ile okuyucudan oluşuyor. Deri altı sıvısından ölçüm yaptığı için acı hissi vermiyor. Üstelik tek bir anın değil son 8 saatlik şeker geçmişinizi de okuyucusu veya telefon ekranınızdan izleme avantajı sunuyor.[3]
2. Diyabet Bilinci Sağlamak![2]
Diyabetlinin eğitimi kadar ailesinin ve yakınındaki kişilerin eğitimi de hiperglisemiyi önleme açısından değerlidir. Hiperglisemiden korunma yöntemleri, nedenleri, belirtileri, bulguları gibi bilgilere diyabetlinin yakın çevresindeki kişiler de sahip olmalıdır.
3. Dengeli Beslenme [2]
Hiperglisemiyi önlemek için dengeli beslenme planı atlanmamalı. Diyabetli, gün içinde glisemik indeksine ve şeker oranına göre sağlık uzmanının seçtiği besinleri almaya özen göstermelidir.
4. Günlük Egzersiz Yapılmalı! [2]
Diyabette egzersiz önemli bir kontrol aracıdır. Hiperglisemiyi önlemek üzere de mutlaka günlük egzersiz planına sadık kalınmalı.
5. İnsülin Alımına Dikkat Edilmeli! [2]
İnsülin almayı atlamak, yanlış dozda almak, yanlış yere yapmak gibi hatalar da hiperglisemiye neden olacağı için bu konuda dikkatli davranarak kan şekeri yükselmesi durumu önlenebilir.
BİZİ TAKİP EDİN